وب‌نامۀ مطهر

 الف - یک رهنمود از مولا علی(ع)

 امام علی(ع) :

«یستدل علی ادبار الدول باربع: 

تضییع الاصول و التمسک بالفروع و تقدیم الاراذل و تاخیرالافاضل » 

^{(ميزان الحكمه ج۳ ، ص ۳۹۵ )}

چهار چیز دلیل سقوط دولت ها شمرده شده است:

 ۱- ضایع کردن کارهای اصلی، 

 ۲ - مشغول شدن به کارهای جزئی،

 ۳ -  برتری دادن افراد پست و 

 ۴ - کنارگذاشتن افراد با فضیلت.

 ب - راز پیروزی اسکندر بر ایران

می گویند اسکندر قبل از حمله به ایران درمانده و مستاصل بود. از مشاوران خود پرسید که :

چگونه می شود بر ملتی که از ملت من بیشتر می فهمند، حکومت کرد؟

یکی از مشاورانش می گوید:

کتاب هایشان را بسوزان ، بزرگان و خرمندانشان را بکش و دستور بده به زنان و کودکانشان تجاوز کنند.

اما ظاهراً یکی از مشاوران ( به قول برخی ، ارسطو) پاسخ می دهد که :

نیازی به چنین کاری نیست.

از میان  مردم آن سرزمین ، آن ها را که نمی فهمند و کم سوادند ، به کارهای بزرگ بگمار. بی سوادها و نفهم ها همیشه شکرگزار تو خواهند بود و هیچ گاه توانایی طغیان نخواهند داشت.

فهمیده ها و باسوادها هم یا به سرزمین های دیگر کوچ می کنند، یا خسته و سر خورده ، عمر خود را تا لحظه مرگ ،  در گوشه ای از آن سرزمین در انزوا سپری خواهند کرد.

 پ - ...و عبرتی از تاریخ

می گویند سلطان سنجر سلجوقی پس از شکست و سقوط دولتش به زندان افتاده بود. درباره علت سقوط دولت شکوهمند و مقتدر سلجوقی از او پرسیدند. او پاسخ داد:

 علت سقوط دولت مقتدر من این بود که کارها و مسئولیت های بزرگ و مهم را به افراد پست و چاپلوس و فرومایه واگذار کردم و مدیران شایسته و توانمند را به کارهای کوچک و حقیر گماردم!!  در نتیجه ملک و مملکت به تباهی و فساد و سقوط کشیده شد!!

سه نکته و یک نتیجه:

    سه نکته فوق بیانگر حقیقتی بزرگ و نکته ای سترگ یعنی لزوم گزینش مدیران لایق و شایسته برای امور مهم جامعه است. ارزش و اهمیت شایسته گزینی در عرصه مدیریت به ویژه در بخش فرهنگی تا بدان پایه ارجمند است که می توان آن را مهم ترین عامل ترقی یا انحطاط یک ملت و نظام دانست.

 در این گفتمان به نظر می رسد رهنمودهای پیشوایان معصوم(ع) نکته ای را فروگذار نکرده اند. برای نمونه لحظاتی پای مناره نور و منبر شعور می نشینیم و زلال رهنمودهای مدیریتی چند تن از رهبران الهی را در جام نیاز می نوشیم و با گوش جان می نیوشیم :

ما در طول تاريخ و عرض جغرافيا بيش از هر حكومتي داعيه ديني و اجراي احكام الهي داريم  ، بنابراين پيش از هر بحثي در محضر و مكتب چند تن از معصومين بزرگوار (ع) ، پذيراي چند رهنمود مديريتي باشيم:

۱ - پیامبر اکرم(ص) :  اذا وسد الامر الی غیر اهله فانتظر الساعه

هرگاه کار و زمام امور به دست نا اهلان سپرده شود ، منتظر رستاخيز باش .

۲ - پيامبر اكرم(ص) : لكل شيء آفه تفسده و آفه هذا الدين ولاه السوء 

( نهج الفصاحه، ص ۴۷۸)

براي هر چيزي آفتي است كه مايه فساد آن مي شود و آفت اين دين ، زمامداران و مديران بد هستند .

۳ - پيامبر اكرم (ص) : 

 من ولي علي عشره كان له عقل اربعين و من ولي اربعين كان له عقل اربعه ماه

(نهج الفصاحه ، ص ۵۷۳)

كسي كه متولي امور ده نفر شود ، بايد عقل و انديشه چهل نفر را داشته باشد و كسي كه مديريت و مسئوليت اداره چهل نفر را بر عهده مي گيرد ، بايد عقل و انديشه چهارصد نفر را داشته باشد. 

۴ - پيامبر اكرم (ص) : اگر امتي كسي را براي زمامداري برگزيند ، در حالي كه داناتر از او در بين مردم وجود داشته باشد ، كار مردم به طرف سقوط مي رود . 

( كتاب سليم بن قيس ، ص ۱۱۸)

۵ - پيامبر اكرم(ص) : من ولي شيئا من امورالمسلمين فضيعهم ضيعه الله تعالي

 ( بحار، ۷۲ ، ۳۴۵) و ( ثواب الاعمال و عقابها ، ص ۵۹۱، از محمد علي دخيل)

كسي كه امري از امور مسلمانان را متولي و مسئول گردد ، سپس از عهده انجام آن برنيايد و ضايع كند ، خداوند متعال نيز او را از رحمت خود محروم مي گرداند .

۶ - پيامبر اكرم(ص) : من تقدم علي المسلمين و هو يري ان فيهم من هو افضل منه فقد خان الله و رسوله والمسلمين 

( الغدير ، ج۸ ، ص ۲۹۱)

هر كس تصدي امور، بر ديگر مسلمانان در كارها پيشي گيرد ، درحالي كه مي داند در ميان آن جامعه از او برتر و بالاتر وجود دارد ، به خدا و رسول خدا و مسلمانان خيانت كرده است .

۷ - امام علي (ع) : الولايات مضامير الرجال ( نهج البلاغه ، كلمات قصار ۴۳۲) 

حكومت ها ، ميدان آزمايش مردان است. 

۸ - امام علي(ع) : 

لا تقبلن في استعمال عمالك و امرائك شفاعه الا شفاعه الكفايه و الامانه 

( نظام الحكم و الاداره في الاسلام ، ص ۳۰۱)

اي مالك ! در به كارگيري كارمندان و مديراني كه بايد زير نظر تو كار كنند ، هيچ گونه واسطه و شفاعتي را نپذير ، مگر شفاعت " كفايت " و " امانت " را .

۹ - امام جعفر صادق (ع) : ما ابالي الي من ائتمنت خائنا او مضيعا 

 ( بحار ، ۷۵ ، ۲۵۰)

كسي را كه مسئول كاري مي كنم ، چه خيانت كند و چه ضايع نمايد ، فرقي نمي كند .

(يعني بين خائن و بي تجربه فرقي نيست و نتيجه آن يكي است .) 

  پیام رسای مجموعه این نکات حکیمانه و رهنمودهای جاودانه به ما این است که متولیان جامعه اسلامی موظف و مکلف اند برای اداره امور جامعه ساز و کار هایی علمی و عادلانه بیندیشند و با تنظیم نظام نامه ای متقن و محکم مدیرانی شایسته و مسئولانی بایسته برای مسئولیت های مهم و کلیدی کشور برگزینند.

----------------------------------------------

سایر آثار این قلم در :   گاه گویه های مطهر     telegram.me/amotahar